Σάββατο 22 Μαρτίου 2008

Ενικός vs Πληθυντικός

Έχοντας αποστείλει κάποια σχόλια σε διάφορα blogs και έχοντας δεχτεί απαντήσεις αλλά και σχόλια στις αναρτήσεις μου (κάποια από αυτά στον πληθυντικό) αναρωτήθηκα αν είναι θεμιτός τρόπος επικοινωνίας ο ενικός ή ο πληθυντικός.
"Λίγο αργά δεν σκέφτηκες να αναρωτηθείς για αυτό;", θα μου πείτε.
Και καλά αν ο blogger με τον οποίο επικοινωνείς είναι ήδη γνωστός σου ή έχει ήδη διαμορφωθεί μια πιο φιλική σχέση. Εκεί δεν υπάρχει πρόβλημα. Τα πράγματα είναι σαφή και ξεκάθαρα.
Η προοπτική της αγένειας αρχίζει να σχηματίζεται όταν πρωτοαπευθύνεσαι σε κάποιον.
Επειδή απεχθάνομαι εξίσου τόσο τη λαϊκότροπη μαγκιά και το κολλητηλίκι όσο και την αστική τυπικούρα (κακώς εννοούμενες και οι δυο ως γνήσιες και αυθεντικές συμπεριφορές), ξεκαθαρίζω από τώρα τις ευγενείς μου προθέσεις, επιλέγοντας τον ενικό, θεωρώντας ότι το blogging είναι μια διαδικασία που προάγει την ειλικρίνεια, την απλότητα, τον αλληλοπροβληματισμό και την επικοινωνία.
Όποια ή όποιος blogger όμως επιθυμεί μια πιο τυπικώς ευγενική προσέγγιση εκ μέρους μου δεν έχει παρά να το ζητήσει.

2 σχόλια:

γιαννης στουραϊτης είπε...

Αρπαγε γειά σου.
Έλαβα 3 μηνύματά σου στο e-mail μου, σχετικά με την τελευταία ανάρτησή μου, αλλά είναι "αλαμπουρνέζικα" και δεν ξέρω πώς να τα διαβάσω.
Αναφορικά με το ζήτημα "Ενικός v/s Πληθυντικός" συμφωνώ πως ο Ενικός ταιριάζει στην μπλογκόσφαιρα και δεν συνιστά αγένεια.
Το ίδιο ζήτημα μ' έχει απασχολήσει κι εμένα στο παρελθόν, για το οποίο έχω γράψει το παρακάτω άρθρο :

ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ Η ΕΦΕΥΡΕΤΙΚΟΤΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ


Είχα μία συζήτηση τις προάλλες με μία κυρία, καλή φίλη εδώ και δεκαετίες, η οποία, σε κάποια στιγμή, διακόπτοντας αυτό που μου έλεγε, μού ζήτησε συγγνώμη επειδή απευθύνθηκε στο πρόσωπό μου στον ενικό !
Εκπλησσόμενος ευχάριστα, και κολακευμένος, της απάντησα ότι η χρήση του ενικού εκ μέρους της, αποτελούσε ιδιαίτερη τιμή για το άτομό μου.
Το παραπάνω περιστατικό αποτέλεσε αφορμή να ανατρέξω, με μια σχετική διάθεση αυτοσχεδιασμού, σε κάποιους κανόνες γραμματικής που τους έχουμε όλοι μας ξεχασμένους.
Κατ’ αρχήν, αν θυμάμαι καλά, στην χρήση των ρημάτων, οι βασικοί αριθμοί της Γραμματικής είναι οι εξής δύο :
Ο Ενικός και ο Πληθυντικός, ανάλογα με το αν αφορούν, αντίστοιχα, σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα.
Επίσης, αν θυμάμαι καλά, αναφέρεται η χρήση του Πληθυντικού ευγενείας, που επιστρατεύεται σαν γραμματικός τύπος, όταν απευθύνεσαι σ’ ένα πρόσωπο ηλικιωμένο, σεβάσμιο, ή άξιο τιμής.
Ένας υπότυπος του πληθυντικού ευγενείας είναι και ο πληθυντικός σκοπιμότητος ή της πονηριάς, που χρησιμοποιείται στις σπάνιες περιπτώσεις που θέλεις, σαν επίδοξος καρδιοκατακτητής, να εντυπωσιάσεις κάποια τρυφερή ύπαρξη, δίνοντας την εντύπωση του ευγενούς, λεπτεπίλεπτου, ή καλλιεργημένου, ή στο μαγαζί σου για να μην χάσεις τον πελάτη !
Χωρίς να είμαι φανατικός τυπολάτρης, θεωρώ ότι ο Πληθυντικός αριθμός έχει πάντως έναν ουσιαστικό ρόλο στο να βάζει κάπως τα πράγματα σε τάξη, έστω εξυπηρετώντας και προσχήματα ενίοτε !
Βέβαια δεν αποκλείεται και η χρήση του Πληθυντικού της μεγαλοπρέπειας , της πληθωρικότητος, της υπεροψίας, ή της αλαζονείας, (όπως θέλετε πείτε τον), σε περιπτώσεις που αναφερόμαστε στην αφεντιά μας !
Κάτι ανάλογο, δηλαδή, με αυτό που συμβαίνει όταν, κυρίως στο τηλέφωνο, αναγγέλλουμε τον εαυτό μας χαρακτηρίζοντάς τον «κύριο». Π.χ.: « Παρακαλώ, μπορώ να μιλήσω στον κύριο Τάδε ; Είμαι ο κύριος Παπαδόπουλος ! »
Ρε συ Παπαδόπουλε, αν είσαι κύριος, άσε τους άλλους να στο πούν, μην τους το επιβάλλεις με το ζόρι ! (Οπότε μετά τρώς και ένα «ξέρεις ποιος είμ’ εγώ ρε ;», και κάθεσαι στ’ αυγά σου !).
Αλλά και με τον Ενικό, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Να, ας πούμε, μερικοί από τους πιο συχνούς υπότυπούς του :
Ο Ενικός της οικειότητος.
Η οικειότητα είναι ύψιστο ηθικό αγαθό, και ο Ενικός της αποτελεί Τίτλο Τιμής, η απόκτηση του οποίου απαιτεί πολλήν ενέργεια και κόπο, επί πολύν χρόνο. Είναι τίτλος που δεν χαρίζεται. Είναι ο τίτλος τιμής που μου χάρισε η παραπάνω φίλη μου. Άλλο τώρα αν εμείς τον σπαταλούμε και τον απονέμουμε και στους απλούς γνωστούς…
Ο Ενικός της ευκολίας ή της πονηριάς.
Χρησιμοποιείται γενικώς, αλλά συχνότερα από τον άρρωστο προς τον γιατρό, εις βάρος της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας του δεύτερου : Διευκολύνει τον πρώτο να καταργήσει τις όποιες αποστάσεις, να του πεί πιο εύκολα τον πόνο του, αλλά και να τον εκμεταλλευθεί πιο εύκολα, διευκολύνοντας την πρόσβασή του σ’ αυτόν.
Ο Ενικός της αγένειας ή /και του θράσους.
Είναι η «απάντηση» του γιατρού προς τον άρρωστο. Αυξάνει την μεταξύ τους απόσταση, γδύνει τον άρρωστο από τα προνόμιά του, και κάνει πιο αισθητή την «εξουσία» τού πρώτου πάνω στον δεύτερο, με στόχο να τον εκμεταλλευθεί πιο εύκολα.
Μία σου, μία μου !!
Χρησιμοποιείται συχνά και από τους χρήστες του Πληθυντικού της μεγαλοπρέπειας (βλέπε πιο πάνω) με σκοπό, υποτιμώντας ή απαξιώνοντας τον απέναντί τους, να τον χειραγωγήσουν ευκολότερα.
Ο Ενικός της αθωότητος και του αυθορμητισμού.
Η χρήση του αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο των παιδιών. Αυτά ξέρουν πολύ καλύτερα από τον καθένα μας να αποφεύγουν τους τύπους και να εμμένουν στην ουσία !

Κλείνοντας, για να μην σας κουράζω άλλο, οι αριθμοί, στο πλαίσιο των ξερών κανόνων της Γραμματικής είναι απλώς αριθμοί.
Αυτό που τελικά έχει ενδιαφέρον από κοινωνιολογικής άποψης είναι η εφευρετικότητα που ο καθένας μας επιδεικνύει κατά την χρήση τους, αλλά και από φιλοσοφικής άποψης η θεμιτή, ή μη, χρήση τους στην καθημερινή μας ζωή.
Εδώ σταματώ, για να μην μου πείτε, χρησιμοποιώντας έναν βροντώδη Ενικό δυσανασχέτησης, : «Άσε μας ρε μεγάλε…! » Στήλη «Ρήσεις και Αντιρρήσεις»,
Εφημερίδα «Η Νέα Ιατρική Ενημέρωση»,
Μάρτιος - Απρίλιος 2007,
Τεύχος 23, σελ. 14 .

Άρπαγος είπε...

Γιάννη με συγχωρείς για την καθυστέρηση της απάντησης μου. Από ότι είδα κατάφερες να διαβάσεις τελικά το σχόλιο μου. Σε ευχαριστώ για το άρθρο σου. Ήταν πραγματικά πολύ ενδιαφέρον και εξόχως χιουμοριστικό, και γι' αυτό ιδιαιτέρως σοβαρό.